Mariusz Kozłowski, Dyrektor Departamentu Produktu, Aktuariatu i Likwidacji Szkód:
Nowelizacja przepisów dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych ma za zadanie pomóc klientom, ale również usprawnia funkcjonowanie ubezpieczycieli.
Radykalnej zmianie ulegną przede wszystkim przepisy regulujące możliwość wypowiedzenia i przypadki rozwiązania umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Jest to niewątpliwie najważniejsza zmiana gdyż obecne zasady dość często prowadziły do tzw. podwójnego ubezpieczenia OC.
Dotychczas - zgodnie z prawem - ubezpieczyciele nie mogli uznać wypowiedzeń dostarczonych pocztą po terminie, bo i tak byli zobowiązani do zapewnienia ochrony. Jeśli posiadacz pojazdu nie wypowiedział umowy ubezpieczenia najpóźniej na jeden dzień przed upływem okresu, na który została ona zawarta, ubezpieczyciel automatycznie przedłużał umowę na kolejny 12-miesięczny okres, bez możliwości jej anulowania. Konsekwencją zawarcia nowej umowy ubezpieczeniowej, bez uprzedniego wypowiedzenia aktualnej, było więc zobowiązanie klienta do zapłaty dwóch składek z tytułu każdej z zawartych umów ubezpieczenia OC.
Nowe przepisy eliminują podwójne ubezpieczenie, gdyż w przypadku wypowiedzenia umowy OC drogą pocztową, wiążąca będzie data stempla pocztowego, a nie jak dotychczas data dostarczenia wypowiedzenia do ubezpieczyciela.
Ponadto jeżeli posiadacz pojazdu w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, przy czym co najmniej jedna z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta w efekcie pominięcia obowiązku powiadomienia dotychczasowego zakładu ubezpieczeń o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia OC, może ona zostać przez klienta wypowiedziana na piśmie.
Klient powinien jednak pamiętać, że ubezpieczyciel ma prawo żądać zapłaty składki ubezpieczeniowej za okres, przez który ponosił odpowiedzialność.
Zminimalizowanie ‘niechcianych’ umów jest korzystne również dla ubezpieczyciela. Windykacja składki w przypadku umów zawartych w trybie automatycznego wznowienia była kłopotliwa i kosztowna. Przepisy ułatwiające rozwiązanie umowy ubezpieczenia obowiązkowego wzmogą ‘mobilność’ klientów i mogą zdeterminować zmiany zachowania konsumentów, obniżając poziom ich lojalności. Jest to szansa dla zakładów ubezpieczeń na przejęcie klientów konkurencji. Oczywiście w takiej sytuacji racjonalnym zachowaniem ubezpieczycieli, nieakceptujących odpływu klientów z portfela, będzie wprowadzenie dodatkowej zachęty dla klientów, aby wznowili umowę właśnie u nich.
Prokonsumencką zmianą są wprowadzone nowe regulacje dotyczące zasad obliczenia kwoty zwrotu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Po wejściu w życie nowelizacji, jej zwrot będzie przysługiwał za każdy dzień niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej, obecnie - za każdy pełny miesiąc. Zasady te zostały zrównane z regulacjami odnoszącymi się do dobrowolnych umów ubezpieczenia.
Nowe zasady są bardziej korzystne dla ubezpieczających niż zasady do tej pory określane przez ustawę. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia w przypadku rozwiązania umowy ubezpieczenia będzie musiał nastąpić niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia wypowiedzenia umowy ubezpieczenia lub w przypadku odstąpienia od umowy od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu lub od dnia powzięcia przez zakład ubezpieczeń wiadomości o rozwiązaniu umowy przed upływem okresu, na który została zawarta z innych przyczyn, niż wypowiedzenie lub odstąpienie.
Dodatkowo z ustawy zostały usunięte regulacje ograniczające prawo uzyskania zwrotu składki z powodu szkody, która nastąpiła w okresie poprzedzającym rozwiązanie umowy. Klient może liczyć na zwrot składki niezależnie od tego, czy w ramach jego umowy zostało wypłacone odszkodowanie – wcześniej taki zwrot nie był możliwy.
Należy jednak mieć na uwadze, że składka ubezpieczeniowa nie jest tylko ceną polisy – jest przede wszystkim podstawowym źródłem środków niezbędnych do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej wszystkim klientom. Ubezpieczyciel określając wysokość składki bierze pod uwagę nie tylko poziom ryzyka, ale również wysokość spodziewanych odszkodowań, które przyjdzie mu wypłacić. Szacunki te są oparte na całym, rocznym okresie ochrony. Nowe przepisy mogą zatem w przyszłości skutkować podwyższeniem stawek ubezpieczeniowych w celu zbilansowania portfela.
Jednak nie wszystkie zmiany zapisów w ustawie mogą uchodzić za przyjazne dla klientów. Ustawodawca zabezpieczył interesy ubezpieczycieli w sytuacjach gdy ubezpieczający podadzą niezgodne z prawdą informacje, niezbędne do ustalenia wysokości składki oraz mające wpływ na prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego.
W przypadku zatajenia okoliczności istotnych w trakcie ustalania wysokości składki za ubezpieczenie OC, zakład ubezpieczeń będzie miał możliwość żądać podwyższenia wynegocjowanej składki w trakcie trwania umowy ubezpieczenia (obecnie jest to możliwe wyłącznie przy ewentualnej szkodzie).
Dzięki zmianie zapisów zostaną one zrównane z przepisami kodeksu cywilnego regulującymi ubezpieczenia dobrowolne, a dodatkowo przy zastosowaniu efektywnego modelu współpracy pomiędzy poszczególnymi zakładami ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym ubezpieczyciele dostają do ręki narzędzie, dzięki któremu będą w stanie zniwelować negatywne skutki nadużyć ubezpieczeniowych.
